استیضاح ترامپ؛ واقعی یا شوی سیاسی

مجلس نمایندگان آمریکا اخیراً قطعنامه‌ای را برای رسمیت بخشیدن به فرآیند تحقیقات استیضاح دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، تصویب کرد. این قطعنامه با ۲۳۲ رأی موافق در مقابل ۱۹۶ رأی مخالف به تصویب رسید. بر این اساس، کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان، تحقیقات خود در خصوص استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا را پیش می‌برد و با برگزاری جلسات استماع، حاصل یافته‌های خود را به کمیته قضایی این مجلس ارسال می‌کند و کمیته مذکور در خصوص استیضاح یا توقف آن اعلام نظر می‌کند؛ اما روند استیضاح ترامپ چگونه بوده و چشم‌انداز آن چگونه رقم خواهد خورد.

دلایل استیضاح
هرچند ترامپ در پرونده‌های فساد اخلاقی و همچنین دخالت روسیه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بار‌ها تهدید به استیضاح شده است، اما در شرایط کنونی وی در پرونده معروف به «اوکراین گیت» قرار است مورد استیضاح قرار بگیرد. مکالمه تلفنی روز ۲۵ ژوئیه میان ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین دلیل این مسئله است. رئیس‌جمهور آمریکا متهم شده در این تماس تلفنی رئیس‌جمهور اوکراین را برای پیشبرد یک پرونده قضایی علیه پسر «جو بایدن»، یکی از نامزد‌های بالقوه حزب دموکرات در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا تحت‌فشار قرار داده و حتی ارائه کمک مالی به این کشور را به پیشبرد این تحقیقات گره‌زده است. ادعایی که اگر ثابت شود و اکثریت دوسوم سناتور‌ها در سنای آمریکا قانع شوند که ترامپ مرتکب چنین جرمی شده، باید وی با کاخ سفید خداحافظی کند.

روند استیضاح
استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا از دو طریق قابل انجام است؛ دیوان عالی آمریکا که مهم‌ترین نهاد قضایی آمریکا محسوب می‌شود، علیه رئیس‌جمهور اعلام‌جرم کند و از کنگره بخواهد که او را به دلیل ارتکاب عمل مجرمانه استیضاح کند. در روش دوم، کنگره مستقیماً وارد عمل می‌شود و علیه رئیس‌جمهور اعلام‌جرم می‌کند. در هر دو روش ابتدا باید موضوع استیضاح به تصویب اکثریت مجلس نمایندگان آمریکا برسد و پس از آن، این مجلس از مجلس سنا درخواست تشکیل دادگاه و محاکمه متهم را بدهد. این دادگاه در مجلس سنا برگزار می‌شود. رئیس دیوان عالی، رئیس دادگاه خواهد بود و سناتور‌ها به‌عنوان دادستان حضور خواهند داشت. پس از دفاعیات متهم، سناتور‌ها رأی خود را اعلام خواهند کرد.

چشم‌انداز استیضاح
استیضاح ترامپ از نگاه بسیاری از کارشناسان به نتیجه نخواهد رسید. چراکه حتی اگر این استیضاح درنهایت در مجلس نمایندگان تصویب شود برای عزل ترامپ از قدرت رأی دوسوم سنا لازم است یعنی رأی ۶۷ عضو سنا. ترکیب فعلی سنا حدود ۵۳ نفر جمهوری‌خواه و ۴۷ نفر دموکرات را در خود دارد. بر این اساس دموکرات‌ها نیاز به همراهی ۲۰ سناتور جمهوری‌خواه نیز دارند. امری که بسیار بعید خواهد بود. استیضاح ترامپ از یک نظر واقعی و از نظر دیگر تنها یک شوی سیاسی است؛ اما نکته مهم آن است که دموکرات‌ها به دنبال ضربه زدن به حزب جمهوری‌خواه و ترامپ برای انتخابات ۲۰۲۰ هستند و روند استیضاح ترامپ حتی اگر به نتیجه نرسد، می‌تواند باعث افزایش محبوبیت دموکرات‌ها شود؛ بنابراین از این منظر، این استیضاح را می‌توان تلاش واقعی دموکرات‌ها با هدف برنده شدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ دانست؛ اما از این منظر استیضاح یک شوی سیاسی است که اگر به فرایند استیضاح توجه کنیم حداقل چندین ماه طول می‌کشد تا فرایند استیضاح بتواند به مجلس سنای آمریکا وارد شود و گام‌های نهایی شکل بگیرد. حتی در صورت وارد شدن مسئله استیضاح به مجلس سنا، اکثریت این مجلس با جمهوری‌خواهان بوده که با وجود نارضایتی از عملکرد ترامپ حاضر نخواهند بود که یک مسئله درون‌حزبی را به عاملی برای شکست در برابر دموکرات‌ها تبدیل کنند. با توجه به آنکه جمهوری‌خواهان تابه‌حال از استیضاح ترامپ حمایت نکرده‌اند، بعید است که استیضاح، اگر کلید هم زده شود به عزل ترامپ از قدرت منجر شود. «جفری کارلینر» استاد دانشگاه بوستون آمریکا در این خصوص معتقد است: «بسیار بعید است که سنا به محکومیت ترامپ رأی دهد. تقریباً هیچ‌کس به‌طورجدی فکر نمی‌کند که ۲۰ سناتور از ۵۳ سناتور جمهوری‌خواه، بدون در نظر گرفتن شواهد و مدارک علیه ترامپ رأی دهند. شاید چند جمهوری‌خواه به ۴۷ سناتور دیگر بپیوندند و علیه ترامپ رأی دهند، اما این کافی نخواهد بود.» بنابراین استیضاح، یک نمایش سرگرم‌کننده در آمریکا به شمار می‌رود.
در کل باید گفت که استیضاح ترامپ هرچند از نگاه دموکرات‌ها واقعی بوده، اما از این نگاه که میزان موفقیت آن بسیار پایین است، یک نمایش سرگرم‌کننده است. دموکرات‌ها به‌خوبی می‌دانند که این استیضاح به نتیجه نخواهد رسید. دموکرات‌ها استیضاح ترامپ را برای ایجاد تزلزل در کمپین انتخاباتی ترامپ آن‌هم در سال پایانی دوره ریاست جمهوری مطرح کردند تا بتوانند او را با ضربه استیضاح در انتخابات زمین‌گیر کنند؛ بنابراین طرح دموکرات‌ها برای استیضاح ترامپ بیش از آنکه با یک واقعیت یعنی خارج کردن ترامپ از کاخ سفید تطابق داشته باشد، به ضربه زدن به او در نوامبر ۲۰۲۰ می‌اندیشد.

البته دموکرات‌ها با شروع روند استیضاح ترامپ یک قمار خطرناک را شروع کرده‌اند؛ چراکه اگر ترامپ در روند استیضاح بتواند دموکرات‌ها را شکست داده و ادعای آن‌ها را با استدلال‌های قوی رد کند می‌تواند در انتخابات ۲۰۲۰ بار دیگر دموکرات‌ها را شکست دهد. چراکه معمولاً در دوره‌های گذشته روسای جمهوری که از استیضاح موفق بیرون آمده‌اند توانسته‌اند با مظلوم‌نمایی افکار عمومی را بیشتر از قبل با خود همراه کنند؛ بنابراین دموکرات‌ها در برابر ترامپ بازی خطرناکی را شروع کرده‌اند که هزینه آن می‌تواند تکرار شکست در انتخابات ریاست جمهوری باشد.